مقبره جغتين؛ تاریخچه + راه های دسترسی

مقبره جغتين گيسور یکی از بناهای تاریخی گناباد در استان خراسان رضوی است. این بنای باستانی که در روستایی به نام گیسور ساخته شده، در یک دشت گسترده در حوالی 72 کیلومترى شمال شرقى گناباد قرار گرفته و نمایی آجری دارد.

داستان های متفاوتی در مورد مقبره جغتين گفته می شود، برخی از بزرگان و قدیمی ترهای این روستا بر این باورند که مقبره موجود در این آرامگاه متعلق به جغتای پسر چنگيزخان مغول است. آنها نیز از اجداد خود شنیده اند که جغتای در یکی از جنگ های صورت گرفته در روستای گیسور گشته می شود و او را در این آرامگاه به خاک می سپارند.

این مطلب نتیجه سخنان آنهاست و تا کنون سندی برای اثبات این شنیده ها یافت نشده است. آنچه به حقیقت نزدیک تر بوده اینکه به احتمال زیاد این مقبره به یکی از شاهزادگان یا بزرگان ایرانی تعلق داشته که اسمی از او در میان نبوده و هویت واقعی او آشکار نیست. مانند بسیاری از آرامگاهایی که در کشور ما وجود دارد، این بنا نیز در گذشته دارای یک گنبد بوده که در حال حاضر به دلیل ناملایمات طبیعی تخریب شده است.

قبر فرد مذکور در بخش انتهایی سازه قرار دارد. دیدن آثار تاریخی همیشه با هیجان خاصی همراه بوده، حال اگر تصمیم دارید از مقبره جغتين گيسور بازدید کنید، بهتر است با مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات کامل تری در خصوص آن بدست آورید.

تاريخچه مقبره جغتين

دیرینگی مقبره جغتین گیسور که در شهرستان گناباد قرار دارد، به قرن هشتم بر می گردد. این بنا با توجه به اهمیت تاریخی اش در اوخر آذر ماه سال 1375 با شماره ۱۸۰۵ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. آنچه برای ساخت این بنا بکار گرفته اند، آجر، کچ و خاک است.

برای نما بخشیدن به این سازه از طاق ‏نماها، ایوان‏ ها، نبشى ‏هاى منشور ساقه، شش ضلعی ها و طاق‏ نماهاى منشور پایه گنبد استفاده کرده اند. آنچه که با بررسی از این بنا به دست آمده نشان می دهد قسمت درونی گوشواره‏ ها و حتی درون قبه؛ از گچ اندود کمک گرفته اند و یقیناً در گوشواره‏ هاى لچکى از شکل لوزی با گچ استفاده شده است.

این مقبره همانند دیگر سازه های مشابه در زمان مغولان، از ترفندهای معماری گذشتگان الگو برداری کرده و یقینا برای بناهای بعد از خودش نیز می توانسته یک الگوی ناب باشد.

بیشتر بخوانید: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره گناباد و برترین مقاصد گردشگری آن، مجموعه مقالات “گناباد” را مطالعه نمایید.

نقشه و قسمت های مختلف مقبره

مقبره جغتین گیسور معماری جالب توجه ای دارد، قسمت داخلی آن به صورت مربّع و قسمت بیرونی آن به شکل هشت ضلعى طراحی شده است. این بنا بخش های مختلفی را شامل می شود. تالار مربع مانند آن مساحتی در حدود 27.12 متر مربع را پوشش می دهد و دیوارهای آن در هر چهار گوشه قطری یک متری دارند و این در حالتی است که دیوارهای بیرون نیز به آن متصل هستند.

در هر چهار قسمت تالار یک درگاه به عرض 1.20 متر تعبیه شده و در چهار گوشه خارجی؛ چهار ایوان، چهار طاق نما با عمق نیم متر و هشت شش گوش نا منتظم در کنار ایوان ها که طول هر گوشه خارجی 92 سانتی متر می باشد، قرار دارد. این مقبره را در بین آرامگاه های هشت ضلعی جای می گیرد و نحوه جهبه بیرونی آن از قسمت پایین به بالا به این صورت است:

1. سکویی که مقبره روی آن قرار گرفته 50 سانتی متر از زمین پیرامون خود ارتفاع دارد؛ اما تفاضل رنگ آجرهای اطراف ایوان ها و همینطور بالازدگی کف چهار درگاه موجود، این فرضیه را بیان می کند که این سکو در گذشته حداقل 100 سانتی متر بلندی داشته و به مراتب کف ایوان ها دچار فرورفتگی شده اند.
2. چهار ایوانی که در چهار گوشه اصلی قرار گرفته اند، 3متر عرض، 2 متر عمق و تا قمست تیغه قوس 5 متر ارتفاع دارند.
3. هر کدام از چهار درگاه که پوششی اصطلاحا کلیل مانند دارند، دربر گیرنده 1.20 پهنا، 1 متر عمق و 2 متر ارتفاع می باشند. در قسمت فوقانی هر کدام از این چهار درگاه یک دریچه مربع شکل به طول و عرض یک متر و ارتفاع 1.5 متری و همچنین قوس جناقی قرار دارد. وسط قوس درگاه و کف دریچه فاصله ای تو خالی برقرار بوده است.
4. چهار طاق نمایی که در این بنا به کار گرفته شده از عمقی نیم متری و دهنه و بلندی یکسانی با ایوان‏ ها و طاق ‌نماها برخوردار می باشند.
5. جرزهایی که پایه های شش گوشه نا منتظم دارند و قسمت بیرونی آنها از یک جفت بدنه و زه وسط آن دو شکل گرفته است.
6. برای ساخت ایوان و طاق نماها از طاق‏ هاى گهواره ‏اى جناغى استفاده کرده اند اما این روش با حالت عادی که معمولا در این نوع سقف ها به کار می رود قدری متفاوت تر است. اینگونه که در این آرامگاه آجرها در دیوار ایوان و طاق ها به صورت افقی چیده شده اند و پس از بلندی 3.5 متری، آنها را به قسمت داخل هدایت کرده و نهایتاً در کلید قوس به هم اتصال داده اند. در مجموع باید گفت که قسمتی از سمتِ راست سقف، از دنباله و منحنی دیوار سمتِ راست و قسمتی از سمتِ چپ سقف، از دنباله و منحنی دیوار سمتِ چپ ایوان تشکیل شده است. قوسی که در قسمت پهن درگاه و قوس جناغى دریچه کوچک فوقانی آنها قرار دارد نیز از همین رویه پیروی می کند.
7. بخش پایین قبه که به گردنى یا ساقه گنبد نیز شهرت دارد، شبیه منشور و با اصول 8 ضلعی منتظم و متشکل از 8 گوشه مکعب مانند بوده و طاق ‏نماها بین آنها خود را نشان داده اند. چهار گوشه این منشور بر روی چهار دیوار تالار استوار هستند، از این رو قطر آن 4 متر از قطر بیرونی مقبره کمتر بوده و بالای سازه و پیرامون منشور کوچک، مهتابی به طول 2 متر تعبیه کرده بودند. متاسفانه با گذشت زمان این گنبد تخریب شده و امکان تشخیص دو پوشى یا یک پوشى بودن آن را دشوار کرده است.
8. قوس هایی که در قسمت فوقانی گوشواره‏ها ساخته شده، جایگزین مناسبی به جاى گوشواره‏ ها بوده و تا حدی وزن قبه را بر عهده داشته اند.

آنچه که در قسمت داخلی آرامگاه جغتین گیسور وجود دارد به شرح زیر می باشد:

در داخل، چهار دیوار آجری وجود دارد که بلندی آنها به 4.30 متر می رسد و هر کدام یک درگاه دارند و دریچه ای در بالای آنها تعبیه شده است. چهار طاق نمای ساخته شده در قسمت بالایی دیوارها از قوس جناغى برخوردار می باشند.

چهار ضلع و چهار قوس گفته شده هر کدام از چهار گوشواره نیم مخروطی یا همان شاخ بزی تشکیل شده اند. سقفی وجود ندارد که بتوان از داخل آن تشریحی بدهیم اما با توجه به آثار به جای مانده از برخی رج آجرها، ممکن است که قبه با حلقه‏ هاى آجر افقى پوشش داده می شده است.

شرايط بازديد

برای رفتن به گناباد در شهرستان خراسان رضوی وسایل نقلیه مختلفی در دسترس است. می توانید با مراجعه به یکی از وب سایت های قابل اعتماد مثل مستر بلیط، بلیط مقصد خود را قبل از شروع سفر رزرو و خریداری نمایید. چنانچه بلیط را به صورت آنلاین سفارش دهید، مزایایی همچون تخفیف شامل حالتان می شود. برای بازدید از مقبره جغتین گیسور در گناباد همه روزه می توان اقدام کرد و دیدن آن نیازمند شرایط خاصی نیست.

انتخاب نوع وسیله نقلیه در سفر به خود شما بستگی دارد، اگر برای رسیدن به مقصد عجله دارید و می خواهید در کوتاه ترین زمان ممکن خود را به آنجا برسانید، بلیط هواپیما جوابگوی نیاز شما می باشد. چنانچه قصد دارید در هزینه ها صرفه جویی کنید و حدالمقدور از مسیر سفر نیز لذت ببرید، خرید بلیط اتوبوس گناباد را به شما پیشنهاد می کنیم.

برای خرید بلیط هواپیما می توانید از مستر بلیط کمک بگیرید و در کم ترین زمان رزرو خود را انجام دهید. اگر برای اولین بار است که می خواهید از مستر بلیط هتل تهیه کنید، رزرو هتل گناباد شامل تخفیف می شود، کافی است تا به صفحه هتل مراجعه کرده و از کد استفاده کنید.

راه های دسترسی به مقبره جغتين

برای اینکه به دیدن مقبره جغتین گیسور بروید می توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی نیز استفاده کنید.

آدرس: خراسان رضوی – شهرستان گناباد – روستای گیسور.

نوشته مقبره جغتين؛ تاریخچه + راه های دسترسی اولین بار در مجله مِستر بلیط. پدیدار شد.