در ایران اسلامی، به غیراز مساجد، سهم آرامگاه ها بیشتر از هر نوع بنای دیگری در تزئینات و معماری اسلامی مورد توجه عام بوده به طوری که آرامگاه سازی و احترام به اولیاء و بزرگان در باورها و اعتقادات مردم ایران ریشه دوانده است. از آثار و پدیده هایی که از جنبه های گوناگون تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی در معماری اسلامی نقشی اساسی داشته، بناهای آرامگاهی و بقاع متبرکه هستند. این بناها در طی دوران مختلف از نظر شیوه معماری و تزئینات به فراخور زمان، شرایط اقتصادی، اوضاع اجتماعی و سیاسی دستخوش تغییراتی بودند. آرامگاه، به بنایی گفته می شود که یک یا چند شخصیت مذهبی یا سیاسی در آن دفن شده باشد. این نوع بناها را به دو گروه مقبره های مذهبی زیارتی و مقبره های غیرمذهبی می توان تقسیم کرد. مقبره های مذهبی در بیشتر شهرها و روستاها به امامزاده معروف شده اند و در مقایسه با سایر بناهای اسلامی، به جزء مساجد، از اعتبار ویژه ای برخوردارند. امامزادگان فراوانی در ایران آرمیده اند و بارگاه های کوچک و بزرگ و گاه باشکوهی در مناطق مختلف این سرزمین به ایشان منسوب است. یکی از این آرامگاه ها در شهرستان تفرش در استان مرکزی قرار دارد و با نام بقعه شاهزاده محمد تفرش شهرت دارد.
درباره بقعه شاهزاده محمد تفرش
شهرستان تفرش یکی از شهرستان استان مرکزیی به شمار می رود که دارای قدمتی بالا و پیشینه ای غنی است. از تفرش در دروه پیش از اسلام اطلاع چندانی در دست نیست. ابن مقفع بنای آن را به «طبرشش بن همدان» نسبت داده است. ظاهرا در دوره ساسانی جزء حصه قباد، که آن را «خوره قباد» می گفتند، بوده است. چنانکه حسن بن محمد قمی در تاریخ قم به تپه ای مشرف بر تفرش به نام «تل مآستر»، که یکی از سیزده تفریحگاه «مملکت قباد» بوده، اشاره کرده است. در این شهرستان جاذبه های گردشگری متنوعی وجود دارد که یکی از آنها بقعه شاهزاده محمد تفرش محسوب می شود. در این بخش از مجله مستر بلیط در مورد این مکان اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهیم. امامزاده محمد(ع) در محله فم، شمال شرقی شهر تفرش قرار دارد و یکی از زیبا ترین بناهای تاریخی – مذهبی استان مرکزی به شمار می رود. گفته می شود که با توجه به تزئینات این بنا و کتیبه موجود این بنا به دوره صفویه تعلق دارد. احتمالا ساخت بناي گنبد در سال 950هجری شروع و در سال 956 به پايان رسيده است. اهالی این منطقه اعتقادا دارند که نسب ایشان به امام سجاد می رسد و بدین صورت است: «محمدبن حسن به حسین بن حسن الافطس بن علی اصغر بن امام زین العابدین(علیه السلام)».
ساختار و معماری بنای بقعه
پلان این بنا به مربع است که اندازه هر ضلع حدود 6 متر و ارتفاعش 9 متر می شود. در هر ضلع آن شاه نشينی به دهانه 3 متر و عرض های مختلف، بین یک تا دو متر، ساخته شده است و از هر شاه نشين دری به خارج دارد و جلوی هر در ايوانی بنا دیده می شود. این بنا از قسمت های مختلفی مثل قعه، ایوان،آستانه، حجره و حیاط تشکیل می شود. گنبد بنا از نوع شلجمی دو جداره با ارتفاع 12 متر و قطر 10 متر با عنق استوانه ای به بلندی 5 متر با پوششی از كاشی است. سطح خارجی آن با کاشی معرق لاجوردی با نقوش اسلیمی و گل و بوته پوشیده شده است و در ساق گنبد آن به خط کتیبه ای آیات قرآنی دیده می شود. با خط ثلث برجسته طلائی روی آن سوره مباركه جمعه و در پايان عبارت «فی تاريخ 1056» نوشته شده و فوق العاده حايز اهميت است. مواضع مختلف آن اسماء جلاله و يا نام محمد و علی با كاشی روی آن چسبيده است. از تزئینات موجود در این بنا می توان به مقرنس کاری با گچ، نقاشی با تزئینات رنگ آمیزی شده، طاق جناقی که لچک های اطراف آن با کاشی گل و بوته و کمربندی از کاشی با رنگ کتیبه ای و آیات قرآنی تزئین شده و کاشی های شش ضلعی طرح صفوی در بدنه دیوار ها اشاره کرد. ضریح بنا مطلا است و کتیبه قرآنی و نیز اشعار محتشم کاشانی درباره حماسه کربلا و اسامی معصومین(ع) دارد، که در سال 1370 شمسی نصب شده است.
راه های دسترسی به بقعه شاهزاده محمد
برای اینکه به این دسترسی پیدا کنید باید راهی شهر تفرش شوید که اتوبوس می تواند گزینه ای مطمئن برای این سفر باشید. با خرید بلیط اتوبوس تفرش به صورت آنلاین می توانید راهی این سفر شوید. زمانی که می خواهید به زیارت این مکان بروید باید به سمت محله فم در بافت تاریخ شهر حرکت کنید. وسایل نقلیه عمومی درون شهر برای اینکار کمک رسان شما خواهند بود.
بازدید از بقعه شاهزاده محمد تفرش
برای زیارت از این بنا هیچ شرط خاصی وچود ندارد و هر زمان که تمایل دارید می توانید به این محل بروید. مستر بلیط پیشنهاد می کند پس از زیارت حتما به دیگر جاذبه های گردشگری شهر تفرش نیز سری بزنید.
نوشته بقعه شاهزاده محمد تفرش اولین بار در مجله مِستر بلیط. پدیدار شد.