مقبره ها یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین بناهای معماری ایران به شمار می روند که در آنها افراد با شهرت بالا دفن شده اند. ایرانیان از دیرباز به شیوه ساختن مقبره آشنا بودند. اگرچه این مقبره ها و برج های مقبره ای هیچ نوع ارتباطی با احتیاجات واقعی ندارند، به احتمال زیاد، ایمانی، مذهبی یا عقیده و تصوراتی خاص باعث به وجود آوردن آن ها شده است. ایرانیان همیشه بزرگان خود را احترام می گذاشتند و برای جاویدان ماندن نام آ نها مقبره ها و آرامگا ههایی برپا می داشتند. این مقبره ها هر کدام نمایانگر گوشه هایی از تمدن و فرهنگ این کشور باستانی نیز هستند. آرامگاه بعد از مسجد، بیشتر از هر نوع معماری دیگر در ایران دوره اسلامی مورد توجه عامه بوده است و در فرهنگ ایرانی ریشه دوانده، کمتر شهری در این کشور وجود دارد که سهمی از چنین بناهایی نداشته باشد. تنوع اشکال در این نوع بناها در طول قرون حاصل گردیده و در مقایسه با سایر بناها نسبتاً جزئی است. این بناها که بسیاری از آنها از دوران گذشته باقی مانده اند امروزه به عنوان اثری تاریخی – مذهبی شناخته می شوند. یکی از این بناها گنبد شیخ جنید توران پشت در شهرستان تفت استان یزد به شمار می رود.
معرفی گنبد شیخ جنید توران پشت
شهرستان تفت یکی از شهرستان های استان یزد محسوب می شود که هر ساله افراد زیادی برای گشت و گذار و سفر به آنجا می روند. این شهرستان از شما به شهرستان صدوق، از شمال غربی به شهرستان یزد، از مشرق به شهرستان مهریز، از جنوب به شهرستان خاتم و از مغرب به شهرستان ابرکوه محدود می شود از دو بخش مرکزی و نیز تشکیل شده است. در این شهرستان می توانید شاهد جاذبه های گردشگری متعددی باشید که مسجد شاه‌ولی، آسیاب آبی گرمسیر، عمارت و باغ نمیر صدری، قدمگاه فراشاه (اسلامیه)، حسینه شاه ولی، قلعه اسلامیه، بازار تفت، آسیاب آبی اسلامیه، قدمگاه مرتضی علی (ع) و … برخی از آنها محسوب می شوند. در این بخش از مجله مستر بلیط به سراغ یکی از این جاذبه ها یعنی گنبد شیخ جنید توران پشت می رویم واطلاعاتی در مورد آن با شما به اشتراک می گذاریم. گنبد شیخ جنید مقبره یکی از عارفان روستای توران پشت به نام «جنید بن عمار بن علاء» است. این بنا که از سال 543 هجری شمسی، در این منطقه به جای مانده دارای معماری زیبا و در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شمارهٔ ثبت ۳۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. لازم به ذکر است که در نزدیکی این گنبد، سه گنبد دیگر با نام های سيد گل سرخ ، پيرمراد و چهل دختران وجود دارد. تاریخ ساخت آنها به طور دقیق مشخص نیست و هر سه آنها از سنگ ساخته شده اند.
ساختار و معماری مقبره شیخ جنید
ای بنا پلانی به صورت هشت ضلعی دارد و در ساخت آن از سنگ و ملات استفاده شده است. ارتفاع بنا در حدود 15 متر می شود و در هر ضلع آن دو نغول قوس دار عميق و سطحی وجود دارد. اين نغول ها به صورت تو در تو هستند و در داخل قوس نغول بزرگ دو نغول بسيار سطحی با طاق سه برگه شكسته تعبيه شده است. همچنین هر ضلع در بالا به چهار طاقنما، كه دارای قوس سه برگه شكسته هستند، می رسد، در واقع از نظر تزئینی اين طاقنما ها نقش مقرنس های گنبد علی را ایفا می كنند. پايه های اين طاقنما ها تا قاعده گنبد ادامه پیدا نمی کنند، بلكه در بالا قطع می شوند و در هوا معلق به نظر می رسند. اين 32 طاقنما در بالای ساقه بدور گنبد، به شكل حلقه ای، می پيچند و در بالای آنها قبه روی گردانی 16 ضلعی قرار گرفته است. در داخل گنبد نيز می توان اضلاع دو نغول تو در تو كه قوس های جناغی دارند را دید که در داخل قاب مستطيل شكل قرار گرفته اند. در ضلع غربی بنا در داخل قاب های مايل و افقی محراب بلندی وجود دارد. در گذشته بالای محراب این بنا کتیبه ای قرار داشت متنی با مضمون این كه مقبره متعلق به ابن ابی طاهر عماد بن علی بن عبدالرحمن بوده و بدستور فرزندانش در تاريخ (453 ه.ش) بنا گرديده است، وجود دارد و در حال حاضر این کتیبه در موزه ايران باستان نگهداری می شود.
راه های دسترسی به گنبد شیخ جنید
برای اینکه بتوانید این بنا را از نزدیک مشاهده کنید باید به شهرستان تفت در استان یزد سفر کنید. با خرید بلیط اتوبوس تفت به صورت آنلاین می توانید به راحتی به این ناحیه سفر کنید. پس از رسیدن به شهر تفت باید راهی روستا توران پشت شوید که در 60 کیلومتری شهر تفت قرار دارد و از طریق جاده یزد – ابرکوه می توانید به آنجا بروید.
بازدید از گنبد شیخ جنید توران پشت
برای دیدار از این بنا نیازی نیست هزینه پرداخت کنید و می توانید در تمام روزهای هفته این کار را انجام دهید. مستر بلیط پیشنهاد می کند زمانی که از این بنا دیدن کردید به دیدار دیگر جاذبه های این روستا نیز بروید زیرا از زیبایی و جذابیت خاصی برخوردارند.
نوشته گنبد شیخ جنید توران پشت اولین بار در مجله مِستر بلیط. پدیدار شد.