امروزه مساجد تاریخی به یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی – مذهبی تبدیل شده اند که سالانه افراد زیادی به دیدن آنها می روند. این مساجد اصولا هنوز نقش خود به عنوان مسجد را ایفا می کنند و در کنار آن به عنوان جاذبه گردشگری نیز شناخته می شوند. مسجد، همان گونه که از نام آن پیداست، جایگاه سجده به شمار می رود و سجده، اوج عبادت و بندگی انسان در برابر خداست. این معنا مأخوذ از آیه ای محسوب می شود که مسجد را جایگاه ذکر و یاد خدا بیان کرده است. در سده های گذشته، شمار زیادی از مساجدی که در قرون نخست اسلامی در ایران ساخته شد، از بین رفته و تنها معدودی از آن ها بر جای مانده اند. ساختار معماری مساجد ایرانی صدر اسلام مستقیماً از معماری فضا های نیایشگاهی در ایران پیش از ورود اسلام و ویژگی های کالبدی آن ها تأثیر پذیرفته است. بناهای مساجد اولیۀ ایرانی با تأثیرپذیری از ساختار مسجد پیامبر، به عنوان اولین مسجد، و کالبد بنا های ایران باستان ساخته شدند. تلفیق بناهای ایران و مسجد پیامبر منجر به ایجاد فرم های تازه ای در مساجد ایرانی شد. یکی از مساجد قدیمی و تاریخی ایران در شهر ساوه قرار دارد و با نام مسجد جامع ساوه شناخته می شود.
معرفی مسجد جامع ساوه
شهرستان ساوه یکی از شهرستان های استان مرکزی به شما می رود که از جمله قدیمی ترین شهرهای این منطقه محسوب می شود. در این شهرستان بناهای قدیمی زیادی وجود دارد که یکی از آنها مسجد جامع ساوه است. در این بخش از مجله مستر بلیط شما را با این بنا بیشتر آشنا می کنیم. مسجد جامع ساوه از کهن ترین و ارزشمندترین بناهای دوره اسلامی ایران به شمار می رود که ساخت و سازهای مکرر و بی شماری در آن به چشم می خورد و احتمالا بخشی از یک مجموعه معماری، شامل بناهای مذهبی، فرهنگی و اقتصادی بوده که در دوره های مختلف تاریخی، تجدید، تعمیر و تزیین شده است. تاریخ ساخت و شالوده آن دقیقا مشخص نیست و احتمالا طرح اولیه آن، مشتمل بر شبستان هایی در اطراف یک حیاط مرکزی بوده است. این در حالی است که بنای فعلی با پلان مربع-مستطیل، مربوط به اوایل دوره صفوی و دارای یک ورودی رو به شمال و ورودی دیگری رو به غرب است. همچنین یک مناره آجری با تاریخ 504 هجری که از بنای اولیه مسجد برجای مانده نیز، در گوشه شبستان شمالی مسجد موجود است. البته گفته می شود که مسجد جامع ساوه مربوط به دوران سلجوقی همزمان با احداث شهر ساوه است. مسجد جامع ساوه که ۴ هزار و ۲۰۰ متر مربع وسعت دارد، در سال ۱۳۱۰ به عنوان نخستین مکان تاریخی استان مرکزی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
ساختار و معماری مسجد جامع
مسجد جامع ساوه شامل صحن، گنبد، ایوان و شبستان هایی در سه جانب بنا است که با تکنیک های مختلفی مانند گچبری، کاشیکاری، آجرکاری و تزیینات متنوع گیاهی، هندسی و کتیبه های متعددی ها است. این بنا شبستان ها یا دهلیزهای زیبای آجری دارد که هر چشمه آن 3.5 متر عرض و 20 متر طول دارد. محراب، کتیبه های متعدد عمودی و افقی دارد که سه جانب را فرا گرفته و روی آن ها به خط ثلث و کوفی سوره هایی از قرآن مجید مانند سوره شریفه قدر، اخلاص و کوثر گچبری شده است. در ضلع غربی میانه شبستان ها نیز ایوان با شکوه رفیعی قرار دارد که در هر جانب آن حجره ای با درگاه تنگ و کوتاه تعبیه شده است. مسجد جامع، گنبدی به قطر 14 متر و ارتفاع 16 متر دارد که ارتفاع ساق یا دهانه گنبد آن 4 متر است. ساق گنبد از درون با کاشی های زیبایی آراسته شده که در موازات آن با خط بسیار نفیس و زیبایی کلمات « بسم الله الرحمن الرحیم – لا اله الا اللع و علیه و توکلیت و هو رب العرش العظیم» نقش بسته است. وسعت حیاط آن 42 در 42 متر مربع است و در سه جانب آن ساختمان ها، ایوان ها و شبستان ها قرار دارند. بیرون چهار دیواری مسجد مناره ای با ارتفاع 14 متر و قطر 3.5 متر وجود دارد.
راه های دسترسی به مسجد جامع
برای اینکه بتوانید این بنا را از نزدیک ببنید می توانید در ابتدا راهی شهر ساوه شوید. رفتن به ساوه از روش های گوناگونی امکان پذیر است که یکی از آنها استفاده از اتوبوس به شمار می رود. بلیط اتوبوس ساوه را به صورت آنلاین خریداری و سفر خود به این شهر را آغاز کنید.
بازدید از مسجد جامع ساوه
برای دیدار از این بنا باید هزینه ای را به عنوان ورودی پرداخت کنید که برای گردشگران خارجی و داخلی این رقم متفاوت است. برای دیدار از آن در همه روزهای هفته به جزء دوشنبه ها می توانید مراجعه کنید به یاد داشته باشید که در ساعات اداری به آنجا بروید. مستر بلیط پیشنهاد می کند در صورت سفر به این شهر حتما این مسجد را در لیست بازدید خود قرار دهید.
نوشته مسجد جامع ساوه اولین بار در مجله مِستر بلیط. پدیدار شد.