آسیاب های کاخک کجا هستند؟ در زمان های دور مردم برای خُرد کردن غلات و گندم و تبدیل آن به آرد از آسیاب استفاده می کردند. حال اینکه در هر منطقه و موقعیت جغرافیایی در ایران، این آسیاب ها شکل ظاهری متفاوتی داشتند.
در قسمت هایی از کشور که شرایط جوی و آب و هوایی باعث به وجود آمدن بادهای شدید می شد، آسیاب ها به صورت آسیاب بادی و هر نقطه ای که از آب و قنات فراوان برخوردار بوده، آسیاب ها به صورت آسیاب آبی ساخته می شدند.
یکی از مهمترین آسیاب های آبی کشور در گناباد و در حداقل فاصله با شهر کاخک واقع شده است. این آسیاب از نظر قدمت، معماری و همچنین جنبه گردشگری از اهمیت ویژه ای در این شهر برخوردار می باشد.
آسیاب های کاخک همیشه برای باستان شناسان یک سوژه مهم بوده و هر چند وقت یک بار قسمتی از اسرار آنها را کشف می کنند. توجه زیاد باستانشناسان و محققان نشان می دهد که تا چه حد آسیاب های آبی برای بقای بشر حائز اهمیت بوده اند و همینطور گردشگران پس از لذت بردن از زیبایی های محصور کننده آنها می خواهند اطلاعاتی در این باره کسب کرده و راز آسیاب های آبی کاخک را بدانند.
دیدن آثار تاریخی همیشه با هیجان خاصی همراه بوده، حال اگر تصمیم دارید از آسیاب های کاخک بازدید کنید، بهتر است با مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات کامل تری در خصوص آن بدست آورید.
بیشتر بخوانید: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره گناباد و برترین مقاصد گردشگری آن، مجموعه مقالات “گناباد” را مطالعه نمایید.
تاریخچه آسیاب های کاخک
در ایران و در شهرهای آن برای به دست آوردن آرد از این آسیاب ها استفاده می کردند و جالب است که هنوز برخی از آنها سالم هستند و اتفاقا کاربرد سابق را داشته و گندم را خُرد می کنند. حال اینکه در منطقه توریستی کاخک آثار دو آسیاب آبی وجود دارد که دیرینگی آنها به عصر قاجاریه بر می گردد و بر اساس شواهد تا همین 40 سال پیش از آنها استفاده می کردند.
عواملی انسانی و طبیعی زمینه ساز تخریب این آسیاب ها شدند. اهالی کاخک این دو آسیاب معروف را با عناوین آسیاب بالایی و پایینی می شناسند. خوشبختانه این آثار ملی با همت مسئولان میراث فرهنگی و با اختصاص بودجه 700 میلیون ریالی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
در روند استکحام بخشی آسیاب ها عمل عایق بندی و زنده کردن مسیر راه آب و محیط داخلی، پی بندی، محکم سازی و احیا دوباره، آوار برداری، راه اندازی آبراه، نوسازی تنوره، بام سازی و نورپردازی بنای آسیاب بالا صورت گرفت و دیوار آبراه آسیاب پایین نیز کامل و بندکشی آن به اتمام رسید.
خوشبختانه شهرداری منطقه کاخک با توجه به اعتبار گردشگری که در اختیار دارد، موفق شده فضای مناسب و تفریحی را در نزدیکی این آسیاب ها برای بازدیدکنندگان فراهم کند.
نقشه و معرفي بخش هاي مختلف
افراد معتقدند که نانی که با آرد تولید شده از آسیاب ها پخت می شود بسیار خوش طمع تر از آسیاب های جدید و صنعتی است. بقایای آسیاب های نام برده در وسط دره ای در چند کیلومتری شهر کاخک قرار دارند. در گذشته آسیاب ها را در منطقه های کوهستانی بر پا می کردند و شیب تند و آب فراوان قنات ها، به خوبی کمک می کردند که آرد و غلات آسانترخرد شود.
حال اینکه وجود آبشار کاخک در جوار این آسیاب ها نشان می دهد که نیروی محرکه چرخیدن «چرخ پره» به وسیله این آبشار بوده است. چرخ پره در کنار یک مخزن استوانه ای مانند از جنس سنگ به عنوان تنوره قرار دارد. عملکرد آن به این صورت بوده که آب از قسمت فوقانی تنوره با سرعت زیادی از محفظه باريک به بیرون پرتاب می شد و این عمل موجب به حرکت در آوردن چرخ پره شده است، و در نتیجه این چرخش به وسیله محوری عمودی به سنگ زیرین آسیاب می رسید.
روی سنگ زیرین آسیاب یه فرورفتگی قرار دارد که در آن یک میله فلزی جای داده شده و به آن تنوره گفته می شود. با آن سنگ را به گردش در می آورند و از این رو گندم و غلات ریخته شده در زیر سنگ آسیاب می گردد. جایی که غلات در آن نگهداری می شود دول نام دارد و با کمک یک قطعه چوبی به اسم دول چوپش، پایین آمدن گندم را کنترل می کنند.
برای خارج کردن گندم از دول بره، از وسیله دیگری به نام تبلک استفاده می کنند که جنس آن از چوب بوده و لرزش آن این فرایند را تکمیل می کرد. در آخر غلات آسیاب شده را به وسیله راه نفوذ ایجاد شده در جوار محفظه سنگ، به یک محیط گچ اندود شده عمیق به نام پرخو وارد و در همان جا انبار می گشت. برای اینکه سرعت چرخش سنگ ها را افزایش یا کاهش دهند از ابزارهای دیگری موسوم به پشنه و چوپشنه کمک گرفته می شود.
برای خرید بلیط هواپیما می توانید از مستر بلیط کمک بگیرید و در کم ترین زمان رزرو خود را انجام دهید. اگر برای اولین بار است که می خواهید از مستر بلیط هتل تهیه کنید، رزرو هتل گناباد شامل تخفیف می شود، کافی است تا به صفحه هتل مراجعه کرده و از کد استفاده کنید.
شرايط بازديد
برای رفتن به گناباد در شهرستان خراسان رضوی وسایل نقلیه مختلفی در دسترس است. می توانید با مراجعه به یکی از وب سایت های قابل اعتماد مثل مستر بلیط، بلیط مقصد خود را قبل از شروع سفر رزرو و خریداری نمایید. چنانچه بلیط را به صورت آنلاین سفارش دهید، مزایایی همچون تخفیف شامل حالتان می شود حتی ممکن است که با تورهای تفریحی نیز مواجه شوید. برای بازدید از آسیاب های کاخک در گناباد همه روزه می توان اقدام کرد و دیدن آنها نیازمند شرایط خاصی نیست.
انتخاب نوع وسیله نقلیه در سفر به خود شما بستگی دارد، اگر برای رسیدن به مقصد عجله دارید و می خواهید در کوتاه ترین زمان ممکن خود را به آنجا برسانید، بلیط هواپیما جوابگوی نیاز شما می باشد. چنانچه قصد دارید در هزینه ها صرفه جویی کنید و حدالمقدور از مسیر سفر نیز لذت ببرید، خرید بلیط اتوبوس گناباد را به شما پیشنهاد می کنیم.
راه های دسترسی به آسیاب های کاخک
برای اینکه به دیدن آسیاب های کاخک بروید می توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی نیز استفاده کنید.
آدرس: استان خراسان رضوی – شهر کاخک – منطقه نمونه گردشگری پارک آبشار.
نوشته آسیاب های کاخک؛ تاریخچه + راه های دسترسی اولین بار در مجله مِستر بلیط. پدیدار شد.